Trong bối cảnh kinh doanh ngày càng cạnh tranh và biến động, việc áp dụng các mô hình quản trị hiện đại đã trở thành yếu tố then chốt để doanh nghiệp phát triển bền vững. Quản trị doanh nghiệp không chỉ đơn thuần là quản lý nhân sự hay vận hành mà còn là nghệ thuật tối ưu hóa nguồn lực, thích nghi với thay đổi và đạt được mục tiêu chiến lược.
Vậy đâu là những mô hình quản trị doanh nghiệp hiện đại phổ biến nhất hiện nay? Hãy cùng tìm hiểu trong bài viết này để lựa chọn mô hình phù hợp cho doanh nghiệp của bạn.

Trong thời đại công nghệ và toàn cầu hóa, môi trường kinh doanh đang thay đổi nhanh chóng, đòi hỏi các doanh nghiệp phải không ngừng cải tiến để tồn tại và phát triển. Việc áp dụng các mô hình quản trị hiện đại không chỉ giúp doanh nghiệp tối ưu hóa nguồn lực mà còn nâng cao khả năng cạnh tranh trên thị trường.
Các mô hình quản trị hiện đại được thiết kế để giải quyết những thách thức phức tạp, từ việc quản lý nhân sự, vận hành hiệu quả đến việc đưa ra các quyết định dựa trên dữ liệu. Chúng không chỉ giúp doanh nghiệp thích nghi với sự thay đổi mà còn thúc đẩy sự sáng tạo, đổi mới trong quá trình vận hành.
Những lợi ích của việc áp dụng các mô hình quản trị hiện đại bao gồm:
Chính vì vậy, việc hiểu và lựa chọn mô hình quản trị phù hợp là bước đi chiến lược, giúp doanh nghiệp phát triển bền vững trong thời đại mới. Trong phần tiếp theo, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu 5 mô hình quản trị hiện đại phổ biến nhất hiện nay.
Trong thời đại công nghệ 4.0, các mô hình quản trị hiện đại đóng vai trò quan trọng trong việc nâng cao hiệu quả hoạt động và khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp. Dưới đây là 5 mô hình quản trị doanh nghiệp phổ biến, được áp dụng rộng rãi trên toàn cầu, giúp doanh nghiệp tối ưu hóa nguồn lực và đạt được mục tiêu chiến lược.
Mô hình quản trị theo mục tiêu (Management by Objectives - MBO) là một phương pháp quản trị hiện đại được phát triển bởi Peter Drucker vào những năm 1950. Đây là một trong những mô hình quản trị phổ biến nhất, giúp doanh nghiệp định hướng rõ ràng, tập trung vào kết quả và tối ưu hóa hiệu suất làm việc của từng cá nhân cũng như toàn tổ chức.
Khái niệm
MBO là phương pháp quản trị mà ở đó, các mục tiêu cụ thể được xác định cho từng cá nhân, bộ phận và tổ chức. Những mục tiêu này phải phù hợp với chiến lược tổng thể của doanh nghiệp, đồng thời có thể đo lường, đánh giá được. Điểm đặc biệt của mô hình này là sự tham gia chủ động của nhân viên trong việc thiết lập mục tiêu, tạo ra sự gắn kết và trách nhiệm cao hơn trong công việc.
Google là một trong những doanh nghiệp áp dụng thành công mô hình quản trị theo mục tiêu thông qua hệ thống OKRs (Objectives and Key Results). OKRs là một dạng cải tiến của MBO, tập trung vào việc thiết lập các mục tiêu cụ thể và đo lường kết quả bằng các chỉ số rõ ràng. Ví dụ, Google thường đặt ra các mục tiêu táo bạo như tăng trưởng người dùng hoặc cải tiến công nghệ, sau đó chia nhỏ thành các chỉ tiêu định lượng để dễ dàng theo dõi và thực hiện.
Quy trình thực hiện MBO
Để áp dụng hiệu quả mô hình MBO, doanh nghiệp cần thực hiện theo các bước sau:

Đặc điểm chính của mô hình MBO
Mô hình quản trị tinh gọn (Lean Management) là một phương pháp quản trị hiện đại, tập trung vào việc tối ưu hóa quy trình làm việc, loại bỏ lãng phí và tạo ra giá trị tối đa cho khách hàng. Được phát triển từ hệ thống sản xuất Toyota (Toyota Production System - TPS), Lean Management đã trở thành một trong những mô hình quản trị được áp dụng rộng rãi trong nhiều ngành công nghiệp, từ sản xuất đến dịch vụ.
Khái niệm
Lean Management là phương pháp quản trị dựa trên nguyên tắc tối ưu hóa nguồn lực, giảm thiểu lãng phí trong mọi khía cạnh của hoạt động kinh doanh và tập trung vào việc mang lại giá trị cao nhất cho khách hàng. Đây không chỉ là một mô hình quản trị mà còn là một triết lý kinh doanh, đòi hỏi sự thay đổi trong tư duy và văn hóa tổ chức.
Các nguyên tắc cơ bản của Lean Management
Lean Management dựa trên 5 nguyên tắc cốt lõi sau:
Quy trình triển khai Lean Management
Để triển khai Lean Management hiệu quả, doanh nghiệp cần tuân thủ các bước sau:
Mô hình quản trị linh hoạt (Agile Management) là một phương pháp quản trị hiện đại, được thiết kế để giúp các doanh nghiệp thích nghi nhanh chóng với sự thay đổi liên tục của thị trường và môi trường kinh doanh. Đây là mô hình đặc biệt phù hợp với các ngành công nghệ, phần mềm và các lĩnh vực đòi hỏi sự đổi mới liên tục, tuy nhiên ngày nay nó đã được áp dụng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực khác nhau.
Khái niệm
Agile Management là một phương pháp quản trị tập trung vào sự linh hoạt, cộng tác và cải tiến liên tục. Thay vì lập kế hoạch và triển khai dài hạn, Agile chia nhỏ các dự án hoặc công việc thành các chu kỳ ngắn hạn (thường gọi là sprint), với mục tiêu cụ thể trong từng giai đoạn. Điều này cho phép doanh nghiệp kiểm tra, điều chỉnh và cải tiến sản phẩm hoặc dịch vụ một cách nhanh chóng, đáp ứng kịp thời nhu cầu của khách hàng và thị trường.
Các nguyên tắc cơ bản của Agile Management
Mô hình Agile được xây dựng dựa trên Tuyên ngôn Agile (Agile Manifesto), với 4 giá trị cốt lõi và 12 nguyên tắc, trong đó các giá trị chính bao gồm:
Các phương pháp và công cụ trong Agile Management
Agile Management sử dụng nhiều phương pháp và công cụ để triển khai, trong đó phổ biến nhất là:
Quy trình triển khai Agile Management
Để triển khai Agile Management hiệu quả, doanh nghiệp cần thực hiện các bước sau:
| ĐĂNG KÝ TƯ VẤN QUẢN TRỊ DOANH NGHIỆP THÔNG MINH |
| Chuyển đổi số doanh nghiệp với giải pháp công nghệ của IZISolution! Đăng ký ngay để nhận sự tư vấn chuyên sâu, đội ngũ chuyên gia tận tâm của chúng tôi sẽ giúp bạn tối ưu hóa hiệu suất kinh doanh và khám phá những cơ hội đầy tiềm năng trong thế giới số. ĐĂNG KÝ NGAY |
2.4. Mô hình quản trị ma trận (Matrix Management)
Mô hình quản trị ma trận (Matrix Management) là một phương pháp quản trị tổ chức trong đó nhân viên và các nguồn lực được phân bổ theo cả chiều dọc (các phòng ban chức năng) và chiều ngang (các dự án hoặc sản phẩm). Đây là mô hình quản trị phức hợp, giúp doanh nghiệp tối ưu hóa việc sử dụng nguồn lực, tăng cường sự hợp tác và linh hoạt trong việc thực hiện các mục tiêu chiến lược.
Khái niệm
Quản trị ma trận là mô hình quản lý trong đó một nhân viên có thể báo cáo cho nhiều người quản lý khác nhau, thường là một quản lý chức năng (theo chuyên môn, như tài chính, nhân sự, marketing) và một quản lý dự án hoặc sản phẩm (theo nhiệm vụ cụ thể). Điều này cho phép doanh nghiệp kết hợp các kỹ năng chuyên môn của nhân viên với các yêu cầu cụ thể của dự án, tạo ra sự phối hợp chặt chẽ giữa các phòng ban và dự án.
Đặc điểm chính của mô hình quản trị ma trận
Cấu trúc của mô hình quản trị ma trận
Mô hình quản trị ma trận thường được chia thành ba loại chính, dựa trên mức độ quyền lực giữa quản lý chức năng và quản lý dự án:
Quy trình triển khai mô hình quản trị ma trận
Để triển khai mô hình quản trị ma trận hiệu quả, doanh nghiệp cần thực hiện các bước sau:
Việc áp dụng các mô hình quản trị hiện đại mang lại nhiều lợi ích to lớn, giúp doanh nghiệp nâng cao hiệu quả hoạt động, thích ứng với sự thay đổi nhanh chóng của thị trường và duy trì lợi thế cạnh tranh. Dưới đây là những lợi ích chính:
Các mô hình quản trị hiện đại như Lean Management hay Agile Management giúp tối ưu hóa quy trình làm việc, giảm thiểu lãng phí và tăng năng suất. Doanh nghiệp có thể sử dụng nguồn lực hiệu quả hơn, từ đó tiết kiệm chi phí và cải thiện hiệu quả tổng thể.
Trong bối cảnh thị trường biến động không ngừng, các mô hình như Agile Management hay Matrix Management cho phép doanh nghiệp linh hoạt điều chỉnh chiến lược, quy trình và cách thức tổ chức để đáp ứng kịp thời nhu cầu của khách hàng và thị trường.
Các mô hình như Matrix Management thúc đẩy sự hợp tác giữa các phòng ban và đội nhóm, giúp loại bỏ sự tách biệt giữa các bộ phận và tạo ra một môi trường làm việc phối hợp chặt chẽ. Sự cộng tác này không chỉ nâng cao hiệu quả làm việc mà còn khuyến khích sự sáng tạo, đổi mới trong tổ chức.

Nhờ vào các nguyên tắc cải tiến liên tục (Kaizen) trong Lean Management hay các chu kỳ kiểm tra và điều chỉnh trong Agile Management, doanh nghiệp có thể nhanh chóng phát hiện và khắc phục các vấn đề, từ đó nâng cao chất lượng sản phẩm và dịch vụ.
Các mô hình quản trị hiện đại tập trung vào việc tạo ra giá trị cho khách hàng, đảm bảo rằng sản phẩm và dịch vụ đáp ứng đúng nhu cầu và mong đợi của họ. Điều này giúp doanh nghiệp xây dựng mối quan hệ lâu dài với khách hàng và tăng cường lòng trung thành.
Mỗi mô hình quản trị hiện đại đều có những đặc điểm riêng, phù hợp với từng loại hình doanh nghiệp, ngành nghề và mục tiêu chiến lược khác nhau. Để lựa chọn mô hình quản trị phù hợp, doanh nghiệp cần cân nhắc các yếu tố sau:
Doanh nghiệp cần xác định rõ mục tiêu mà mình muốn đạt được: tối ưu hóa chi phí, nâng cao chất lượng sản phẩm, tăng tốc độ ra mắt sản phẩm, hay cải thiện sự phối hợp giữa các phòng ban. Ví dụ: Nếu mục tiêu là giảm lãng phí và tối ưu hóa quy trình, Lean Management sẽ là lựa chọn phù hợp. Nếu mục tiêu là phát triển sản phẩm nhanh chóng và linh hoạt, Agile Management là phương pháp nên áp dụng.
Doanh nghiệp cần xem xét cấu trúc tổ chức hiện tại của mình để lựa chọn mô hình quản trị phù hợp. Ví dụ: Nếu tổ chức có cấu trúc phân cấp rõ ràng và tập trung vào các phòng ban chức năng, việc chuyển đổi sang mô hình ma trận (Matrix Management) cần có sự chuẩn bị kỹ lưỡng và đào tạo nhân viên để thích nghi.
Doanh nghiệp lớn với nhiều nguồn lực và dự án phức tạp có thể áp dụng Matrix Management để tận dụng tối đa nguồn lực. Doanh nghiệp nhỏ hoặc vừa, với nguồn lực hạn chế, có thể ưu tiên Agile Management để tăng tính linh hoạt và hiệu quả.
Văn hóa tổ chức đóng vai trò quan trọng trong việc lựa chọn mô hình quản trị. Nếu doanh nghiệp có văn hóa cởi mở, khuyến khích sự sáng tạo và đổi mới, Agile Management sẽ là lựa chọn lý tưởng. Ngược lại, nếu văn hóa tổ chức tập trung vào sự ổn định và hiệu quả, Lean Management sẽ phù hợp hơn.